Çizgi Roman Tarihi Boyunca Anlatılan Joker Hikayeleri
Bu hafta, Warner Bros. film yapım şirketinin ve DC Entertainment’ın Suç Prensi Palyaçosu’na odaklanan bir dram filmi olan ve sadece yüzeysel olarak Batman efsanesine değinen “Joker” filminin vizyona girdiğini görüyoruz. Senarist ve yönetmen Todd Phillips’in filmi, bir suçlunun çarpık zihnine ışık tutmak ve hatta onu anlamak umuduyla bu efsanevi kötü adama yepyeni bir başlangıç hikayesi veriyor.
Aslında Joker bunların denendiği ilk film değil. Joker’in hikayesini oluşturmak çizgi roman tarihi boyunca denenmiş tartışmalı bir hareket olmasına rağmen başka yazarlar da senarist-yönetmen Todd Phillips ile oyuncu Joaquin Phoenix’in bu yılın sonunda kendi açılarından tekrar tasvir edecekleri bu hikayeyi kaleme aldılar. Bütün çizgi roman, çizgi film ve çeşitli sinema uyarlamalarında ise ortak bir akım var: Joker, zaman zaman geçmişi farklı şekillerde hatırlayabilir ve konuştuğu kişiye bağlı olarak belirli başlangıç hikayelerini kasten tasarlayabilir, böylece onları daha iyi manipüle edebilir ya da yönlendirebilir. Joker genellikle kaosun bir temsilcisidir ve bu yüzden onun tüm hikayelerinin birbirleriyle mükemmel bir tutarlılığa sahip olmaması normal görülebilir.
Yıllar boyunca bizimle paylaşılan bu kötü adamın birbirinden farklı hikayelerine bir göz atalım:
“Red Hood’un Arkasındaki Adam”, Batman cilt 1 #168 (1951)
Joker’in ilk ortaya çıkışından on bir yıl sonra, Batman suç bilimi üzerine bir ders vermektedir. On yıl önce tanıştığı fakat Ace Chemicals fabrikasında bir karşılaşma sırasında ortadan kaybolduğunu gördüğü “Red Hood” adında bir suçluyu tanımlamaktadır. Biraz araştırma sonrasında, Red Hood’un aslında Joker olduğu ortaya çıkar. Bu suçlu, kendi hikayesini şöyle açıklar: “Eskiden bir laboratuar çalışanıydım. Ta ki 1 milyon dolar çalmaya ve emekli olmaya karar verene kadar! İşte bu yüzden Red Hood oldum! En sonunda ise Monarch Playing Card Şirketi’ni soyarak hedefime ulaştım. Başlığımdaki oksijen tüpü sayesinde kimyasal atık havuzunun altından yüzerek kaçmayı başardım.”
Suçlu evine döndüğündeyse zararlı kimyasalların vücudunu beyaz, saçlarını yeşil ve dudaklarını kırmızı rengine dönüştürdüğünü fark ederek dehşete kapılır. Ancak daha sonra Monarch Playing Card Şirketi’nden kısmen ilham alarak kendindeki bu değişikliği benimser ve kendi iyiliği ve neşesi için yeni suçlarla dolu bir hayata doğru yol alır. Böylece Joker’e dönüşür!
Batman: Öldüren Şaka (1988)
Başlangıçta orijinal eserlerden farklı olarak gerçekleşmesi amaçlanan Alan Moore’un Batman: Öldüren Şaka çizgi romanı, Joker’in komedyen olmak için Ace Chemicals fabrikasındaki laboratuvar çalışanı görevinden istifa eden bir kimyager olduğunu açığa çıkaran geçmişe dönük sahneler gösterir. Karısı Jeannie onun aslında ne kadar komik biri olduğuna dair yeminler etse de adam feci derecede başarısızdır. Kimyager, eşiyle bebek bekledikleri ve çaresizce paraya ihtiyacı olduğu için birkaç suçlunun Ace’e zorla girmesine yardım etmeye karar verir. Bu suçlular çeşitli yerleri soyabilmek için onlara soygun konusunda yardımcı olabilecek içeriden adamları kullanırlardı. Suçlular her seferinde polisin soygunu tek başına çalışan bir suç ustasının gerçekleştirdiği fikrine odaklanması için onlara yardım edecek kişiye Red Hood kaskı taktırıyorlardı.
Jeannie elektriksel bir ev kazası yüzünden öldüğünde ise kimyager sinir krizi geçirmenin eşiğine git gide yaklaşır. Ancak soygun devam etmek zorundadır. Anında tüm işler ters gitmeye başlar: polis kimyagerin suç ortaklarını silahla vurur ve Batman günü kurtarmak için oraya gelir. Kaçma umuduyla yakındaki göle atlayan adam göle yasadışı şekilde atılmış olan kimyasalları fark etmez. Daha sonrasında ise artık bir palyaço gibi göründüğünü fark eder ve fazlasıyla öfkelenir.
Aynı hikayenin sonraki bölümlerinde, Joker zaman zaman eski hayatını farklı şekillerde hatırlayarak anlattığı için Moore başlangıç hikayesine şaibe katmış oldu. Her şeye rağmen, bu çizgi roman içerdiği geçmişe dönük sahneleriyle birlikte bir klasik halini aldı ve gelecekteki yazarların çoğu tarafından orijinale en yakın hikaye olarak kabul edildi. Batman: Kara Şövalye’nin Efsaneleri #50 (1993) çizgi romanı da Joker’e ve onun kimyasal silahlarına değinerek bu Palyaço Prens’in adının J ve A harfleri ile başladığını öne sürdü. Daha sonra Riddler, 2004 yılında yayımladığı “Pushback” hikayesiyle Öldüren Şaka’da anlatılanları destekleyerek ve yeni bir fikir olarak Jeannie’nin aslında yozlaşmış bir polis memuru tarafından öldürüldüğünü ortaya atarak başlangıç hikayesinin bir kısmını doğrulamış oldu.
Batman (1989)
Tim Burton’ın filmi Batman, Joker’in aslında bir çete üyesi olan Jack Napier olduğunu öne sürer. Jack, kimya ve sanata ilgi duyan kendini beğenmiş bir sosyopattır ve daha sonrasında Bruce Wayne’nin ebeveynlerini öldüren kişi olduğu açığa çıkar. Batman ile Ace Chemicals’da gerçekleşen bir dövüş cildinin beyazlaşmasına yol açar. Ancak onun kalıcı bir gülümsemeye sahip olmasının asıl nedeni ise Kara Şövalye ile ettiği kavgada oluşan (sonrasında yasadışı ve sağlıksız koşullarda yaptırdığı ameliyat ile birlikte) yarasıdır. Bu tecrübeyi bir yeniden doğuş olarak görerek kendisini Gotham’ın dört bir yanını yok edecek cinayete meyilli bir performans sanatçısı olarak yeniden tanımlar. Tüm bunları yaratan kişi olarak Batman’ı suçlar fakat ebeveynlerinin ölümünden dolayı Batman de onu suçlamaktadır.
Joker’in bu doğuş hikayesi hiçbir zaman çizgi romanlarda geçmemiş olsa da Batman: The Animated Series isimli televizyon dizisi “Jack Napier”ı Joker’in adı (ya da belki de bir çete üyesi ve tetikçi iken kullandığı takma ad) olarak benimsedi. Dizinin “Make ‘Em Laugh” bölümü, Batman’ın “Smilin Shecky Rimshot” isimli bir komedyenin sahnede oldukça başarısız performans sergilediği video kayıtlarını bulup izlerken o sahne sanatçısının aslında Joker olduğunu fark etmesiyle hikayeye yeni bir boyut katar. Burada Öldüren Şaka’ya bir gönderme olmasının yanı sıra bu komedi performansının Jack Napier’in Suç Prensi Palyaçosu’na dönüşmesinden uzun bir süre sonra gerçekleşmiş olduğu da apaçık ortadadır.
“Lovers and Madmen”, Batman Confidential #7-12 (2007-2008)
Farklı yaratıcı ekiplerin klasik veya orijinal bir eser yaratma endişesi olmadan anlattığı hikayelerden oluşan Batman Confidential çizgi roman serisi hayranlar tarafından büyük ilgi gördü. Özellikle serinin bu hikayesi, önceden Berlanti suç ailesi için çalışan artık hayattan sıkılmış ve umudunu yitirmiş başarılı bir banka soyguncusu ve eski tetikçi Jack’i içerir. Fakat sonrasında ise Batman ile karşılaşır ve böyle bir düşmana karşı kendisini sınamak için heyecanla dolar. Jack, Bruce Wayne’nin şu ana kadar tüm yaptıklarını geçersiz kılan ve kendisini işe yaramaz gibi hissetmesine sebep olan bir suç zinciri başlatır.
Sonunda ikisi birbirleriyle yüzleştiğinde ise aralarındaki savaş hızla kızışır. Batman isteksiz olsa da Jack’i silahsız bırakabilmek için silahını kullanır ve Jack de misilleme olarak birisini bıçaklar. Jack kaçmaya çalıştığındaysa Batman batarang’ini fırlatır ve böylece suçlunun yüzünü kesmiş olur. Jack yüzünden öfkeden gözü dönen Batman, kızgın mafya çetesini Jack’e yönlendirir ve onlara onunla ne yapmak istiyorlarsa yapmalarını söyler. Mafya çetesi Jack’i Green Pharmaceutical fabrikasına götürür ve orada döver. Suçlu özgür kalmayı başarıp hayatı için savaşırken o kaos sırasında fabrikadaki makineler aktifleşir. Yaptığından pişmanlık duyan Batman, tam Jack’in üstüne kimyasal bir karışım dökülürken oraya gelir ve buna tanık olur. Suçlu daha sonra Joker olarak geri dönmek üzere karanlık geceye doğru karışır.
“The House of Hush”, Batman: Gotham Sokakları #14-21 (2010-2011)
Geçmişi gösteren sahnelerde, bu hikaye genç Martha Kane’i Dr. Leslie Thompkins’in kliniğinde çalışan bir yardımcı olarak gösterir. Martha, koruyucu ailesiyle yaşamakta olan ve sürekli olarak başkaları tarafından istismara uğrayan genç erkek çocuğu Sonny’e klinikte düzenli olarak bakar. Sonny, Martha’nın genç doktor Thomas Wayne ile tanışmasına tanık olur. Haftalar sonra, o bölgeyi nezihleştirmek isteyen bir grup suçlu, düşük gelir sahibi kişilerin yaşadığı bir mahalleye yayması amacıyla Sonny’e virüs bulaştırır. Sonny, Martha ve Thomas’ı gerçekler hakkında uyarır. Böylece, klinikteki doktorlar ve Wayne Medikal Araştırma takımı onu kurtarır ve olası bir salgını engellemiş olur.
Suçlulardan biri olan Sallie Guzzo adlı bir çete üyesi amacına ulaşamadığı için kliniği ateşe verir ve Sonny’i kaçırır. Bir süre sonra, Sonny’i evinde yardımcı olarak esir tutar ve ona taciz eder. Sonny’i içeren geçmişe dönük sahneler buraya kadar sürer. Ancak “House of Hush” yıllar sonra Joker’in Sallie Guzzo’yu öldürdüğünü ve öldürürken de Sallie’nin Sonny’e söylediği sözleri ona tekrarladığını gösterir. Daha sonra Twitter’dan hikayenin yazarı Paul Dini’ye Sonny’nin bu karanlık hikayedeki Joker olup olmadığı sorulduğundaysa yazar tek kelimeyle “Evet.” der.
“Batman: Zero Year” – Batman Vol. 2 #0, #21-33 (2013-2014)
Olayların bu versiyonunda, DC Evreni için yeni eserin bir parçası olan Red Hood (veya Red Hood One) adlı bir suçlu, Bruce Wayne’in Batman kimliğini benimsemesinden aylar önce, Gotham’da seri suçlar üstüne kırmızı maskeli insanlardan oluşan bir suç çetesi yönetmektedir. Red Hood One’ın altlarının her birine farklı bir numara tahsis edilir ve hepsi birbirlerinden farklı becerilere sahiptir. Red Hood One, Gotham’da huzur ve düzen sağlamak için uğraşan yeni birisinin olduğunu fark ettiğinde ondan etkilenmeden edemez ve bu kahramana bir iş bile teklif eder. Ayrıca Red Hood One Bruce Wayne’e karşı bir yakınlık hisseder çünkü Thomas ve Martha Wayne’in cinayete kurban gitmelerinden etkilendiğini ve kendi koruyucu ebeveynlerinin de komşuları tarafından öldürüldüğünü iddia eder. Tüm bu olaylar ona sadece suç için değil ancak kaos için ilham vermiştir.
Red Hood One’ın A.C.E Chemicals’daki bir fıçının içine düşmesinden sonra yetkililer Red Hood Çetesi’nin esas lideri olduğu söylenilen Liam Distal’ın cesedini keşfeder. Fakat belli bir noktada, daha sonra Joker olabilmek için onu başka biri öldürür ve yerine geçer. Bu yer değiştirme ne zaman oldu? Bruce Red Hood One ile tanışmadan önce mi? Yoksa sonra mı? Öldürülen koruyucu ebeveynler hakkındaki hikayeyi ona kim anlattı? Yoksa Joker kimliği hakkında kafa karışıklığına sebep olmak için sahte bir ölüm sahnesi kurgulayan Liam Distal mı? Hikaye bunun cevabını size bırakıyor.
Simge İrem İzgördü
Proje Yönetimi Okulu Blog Yazarı
