Sosyal girişimcilik; toplumda ihtiyaç analizi sonucu belirlenen problemlere karşı maddi fayda ve kar ön planda olmaksızın, problemin çözümüne ve problemin ortadan kaldırılmasına yönelik girişimciliğin gerçekleştirilmesidir.
Ülkemizde uzun yıllar dernek, vakıf ve Sivil Toplum Kuruluşu temelinde değerlendirilmesine rağmen, sosyal girişimcilik son yıllarda bireysel girişimler sonucunda da doğabilmektedir.
Sosyal Girişimcilik Konuları:
– Genç İşsizlik
– Sağlıklı Barınma Koşulları
– Uyuşturucu ve Madde Bağımlılığı
– Suç ve Suç İşleme Oranları
– Göç
– Ayrımcılık ve Irkçılık
– Dezavantajlı Gruplara Yönelik Baskı
– Çevre Kirliliği ve Çevre Sorunları
– Kadına Şiddet ve Kadın Hakları
– Demokratik Haklar
– Yasal Eşitlik ve Haklara Erişim
Sosyal Girişimcilerin Karşılaştığı Sorunlar:
Finansman ve Sermaye Sorunu: Bir çok sosyal girişimci projeleri için ihtiyaç analizi gerçekleştirerek faaliyet tanımlamaları yaparak projelerini hazırlamalarına rağmen finansman ve sermaye ihtiyaçlarını karşılayamayarak projelerini gerçekleştirememektedir. Sosyal girişimci; bir dernek aracılığıyla Avrupa Birliği veya Ulusal Projelere başvurabilir ve hibe kazanarak finansman ihtiyacını karşılayabilir. Ayrıca sosyal girişimci, projesini sağlam ve doğru temellere inşa ederek sponsor kurum bularak projesini hayata geçirebilir. Bir çok üst düzey firma ve şirket sosyal sorumluluk projeleri yürütmektedir ve bunlardan biri niye sizin fikriniz olmasın?
İhtiyaç Analizi Gerçekleştirilmemesi: Girişimciler sosyal konularla ilgili projelerini hayata geçirirken bir çok aşamada ihtiyaç analizini gerçekçi gerçekleştirmeyerek sorunlara hedef çözüm bulma konusunda sıkıntı yaşamaktadır. Girişimci belirlediği yerel veya ulusal sosyal problem için ihtiyaç analizini bölgesel ve ulusal olarak gerçekleştirerek hedef kitle ve nihai yararlanıcıları belirlemelidir. Belirlenen hedef kitlenin gerçekten bu problemden etkilenip etkilenmediğini gerçekleştireceği anket ve yüz yüze görüşmelerle geliştirmelidir. Ayrıca bölgesel ve ulusal raporlara başvurarak istatistiki bilgilerle tezinin temelini güçlendirmelidir.
Faaliyet Planlaması: Sosyal girişimci projesini hazırlama aşamasında faaliyet planlamasını gerçekleştirilebilir ve sürdürülebilir hazırlamalıdır. Ülkemizde bir çok proje ve girişim yaratıcılıktan uzak formatta olup belirli faaliyetler üzerine kurulmaktadır. Örnek vermek gerekirse, kadına şiddet ile ilgili bir girişimiz var ise eğitim, toplantı ve eylem gibi klasik faaliyetlerin üzerine yenilikçi düşüncelerle faaliyet belirlemeniz girişiminizi ön plana çıkaracaktır. Unutmayınız ki toplantı, bilgilendirme ve eğitim ile ilgili bir çok dernek – vakıf çalışma yapmasına rağmen kadına şiddet oranlarında herhangi bir düşüş gözlemlenmemektedir. Sosyal girişimcilik konunuzla ilgili mutlaka uluslararası makale ve literatür taraması gerçekleştirerek örneklerinizi çoğaltın.
Sürdürülebilirlik Sorunu: Girişiminizi hayata geçirdiniz ancak finansman kaynağınız bir hibe veya sponsor kurum ise mutlaka size sınırlı süre bu desteği sağlayacaktır. Peki ya sonrası? Projeniz veya girişiminiz mutlaka sürdürülebilir olmalı. Girişiminizi hazırlarken uzun vadeli planlarınızı ve senaryolarınızı olumlu – olumsuz hazırlayarak projenizin devamlılığını verimli kılın. Riskleri belirleyerek risk analizi doğrultusunda çözümlerinizi de üretin.
Sosyal Girişim Yaklaşımı: Klasik bir tabir; balık tutmayı mı öğreteceksiniz yoksa balık mı vereceksiniz? Olumsuzunu düşünürsek, girişim konunuz kadına şiddet. Bu konuda kadın sığınma evi açarak şiddete uğramış kadınlar için bir girişiminiz olacak yoksa kadına şiddeti azaltmak için mi bir girişimde bulunacaksınız. Başlangıçta çıkış noktanız gerçekten önemli. Mutlaka sosyal girişim yaklaşımınızı problem temelinde değerlendirerek projenizi hayata geçirin.
Bürokratik Engeller ve Yasal Mevzuatlar: Sosyal girişimcilik ile ilgili problemler genellikle hassas konular olduğundan dolayı bir çok yasal mevzuat ve bürokratik engele takılma ihtimaliniz oldukça fazla. Sosyal girişim konunuz ile ilgili yasa, mevzuat ve yönetmelikleri mutlaka okuyun. Projenizde gerçekleştireceğiniz bir faaliyet veya hedefin yasal engellere takılması bir anda projenizi sürdürülemez kılabilir.
Yenilikçi Tanıtım ve Görünürlük Faaliyetleri: Bir çok sosyal girişimcinin projelerinin yürütülmesi aşamasında en çok karşılaşılan sorunlardan biri de istenen çarpan etkisinin yaratılmamasıdır. Sosyal girişiminizden 1000 kişinin haberdar olması da 1.000.000 kişinin de haberdar olması sizin elinizde! Şu gerçek ki broşür okumuyoruz, afişlere rağbet etmiyoruz ve gittiğimiz toplantıları dinlemiyoruz. Sosyal medya çalışmaları, animasyon filmleri, çarpıcı görseller ve başarılı bir web sitesi daha çok kişiye ulaşmanıza olanak sağlayabilir.
Unutmayın ki;
Amazon Ormanları’nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD’de fırtına kopmasına neden olabilir. Bir kelebeğin kanat çırpması, Dünyanın yarısını dolaşabilecek bir kasırganın oluşmasına neden olabilir.
Edward N. Lorenz – Kelebek Etkisi
Sosyal girişimlerinizin tüm dünyada olumlu etki bırakması dileğiyle…
Gökhan Turgut Ünal
AB Proje ve Girişimcilik Uzmanı
