İş hayatına yeni atılıyor olabilir ya da yıllardır çalıştığınız işte mutlu olmadığınızı fark etmiş olabilirsiniz. Gelecek beklentilerinizi değiştirmiş olabilir ya da günümüzde sürekli değişim içinde olan iş koşullarına ayak uydurmakta zorlanıyor olabilirsiniz. Bu noktada yapmanız gereken şey kendinize uygun ve istekleriniz doğrultusunda bir kariyer planı oluşturmaktır. Kariyerinizde ulaşmak istediğiniz hedefe kariyer planınız sayesinde rahatça ulaşabilirsiniz. Zor olduğunu kabul ediyoruz, işte bu yüzden dikkatli ve programlı bir şekilde bu planı oluşturmalısınız.
Peki 5 adımda geleceğinizi nasıl kurarsınız?
Adım 1: Öz Değerlendirme
Gerçekten nelerden hoşlandığınızı, neye ihtiyacınız olduğunu ve ne yapmak istediğinizi düşünmelisiniz.
· Nelerden hoşlanırsınız?
Değişim hayatın bir parçasıdır ve herkes değişir, tıpkı hoşlandığımız ve hoşlanmadığımız şeylerin zamanla değişmesi gibi. 2 yıl önce yapmaktan keyif aldığınız bir şey şuan sizi rahatsız ediyor olabilir. O yüzden her zaman bu şeyler hakkında düşünmek için vakit ayırmalıyız. Hoşlandığım ya da beni rahatsız eden şeyler neler, neleri yapmaktan keyif alırım gibi soruları kendinize yöneltin ve bir liste hazırlayın. Seçtiğiniz meslek tamamiyle hoşlandığınız şeyleri içermeyebilir ancak çoğunlukla hoşlandığınız şeyleri barındırıyorsa doğru yoldasınız demektir. Eğer çizdiğiniz kariyer yolunda hoşlanmadığınız şeyler çoğunluktuysa, kendinize yeni bir yol çizmeniz gerektiğini söylemeliyim.
· Öncelikleriniz nelerdir?
Önceliklerinizin ne olduğu konusunda uzun uzun düşünmeniz gerekebilir. Hayattaki öncelikleriniz nelerdir, işteki öncelikleriniz nelerdir? Bu konuda bir liste hazırlamak kariyer planınızı hazırlarken size oldukça yardımcı olacaktır.
· Güçlü ve zayıf yönleriniz nelerdir?
Bu soru, her iş görüşmesinde karşınıza çıkacak bir sorudur. Fakat bu sefer bu soruyu kendinize siz soracaksınız. Kendinizi daha iyi tanımak, hangi işte daha başarılı olabileceğinizi anlamak, size uygun işi seçmek, geliştirilmesi gereken yönlerinizi geliştirme fırsatı bulabilmek açısından bu konuda açık sözlü davranmalısınız. Bunu yapmak kolay değildir. Kendinizi dinlemeniz ve tarafsız bir şekilde kendinizi korumaya çalışmadan öz değerlendirme yapabilmelisiniz. İsterseniz yakın çevrenizden bu konuda yardım isteyebilirsiniz. Önemli olan bunun sizin yararınıza olacağını aklınızdan çıkarmadan açık sözlü davranmanız :)
· Bir işten istediğiniz(beklediğiniz) 5 şey nedir?
İşinizden ve kariyerinizden ne istediğinizi düşünmek için ciddi ciddi vakit ayırmalısınız. Dünyada bir fark yaratmak için mi iş arıyorsunuz? Ünlü olmak mı istiyorsunuz? Finansal bağımsızlık için mi çalışmak istiyorsunuz? Etki yaratmak mı istiyorsunuz?.. Başarınız ve mutluluğunuz için bu konu oldukça önemlidir. O yüzden işinizden beklediklerinizi dikkatli bir şekilde düşünüp kendinize küçük bir liste hazırlamalısınız.
Adım 2: Beceri Analizi
Kendinize şuan için hangi işin daha uygun olduğunu sormalısınız.
· Nitelik ve deneyimleriniz nelerdir?
Deneyimleriniz, her zaman en büyük yol göstericilerinizden biridir. İyi veya kötü tecrübe ettiğiniz her şey; neyi isteyip neyi istemediğinize karar verme konusunda, nelerde iyi nelerde kötü olduğunuzu anlamanızda, size neyin yetip neyin yetmediği, bundan sonraki aşamalarda nerede ve ne yapmak istediğinizi düşünme konusunda oldukça yararlı bir kaynaktır. Ayrıca niteliklerinizi iyice analiz etmeli, kariyer planınızı oluştururken bunu mutlaka göz önünde bulundurmalısınız.
· Şimdiye kadarki en büyük başarılarınız nelerdir?
Bu soru da iş görüşmelerinde mutlaka karşınıza çıkacak sorulardan biridir. Şimdi ise bu soruyu kendinizi daha iyi anlamak ve analiz etmek için soracaksınız. Bugüne kadarki en büyük başarım neydi? Bundan sonra neler yapabilirim? Neyi başardım ve neyi başarmak istiyorum?
· Uzmanlık alanlarınız nelerdir?
Üniversitede aldığınız lisans, yüksek lisans, doktora, ikinci üniversite eğitimleri; katıldığınız seminerler, sertifika programları; aldığınız online eğitim kursları gibi pek çok yöntemle belli alanlarda uzmanlaşabilirsiniz. Bunların dışında kendi araştırmalarınız doğrultusunda da kendinizi belli alanlarda uzmanlaştırabilirsiniz. Bütün bunları göz önünde bulundurarak en iyi olduğunuz alanda kariyer planınızı oluşturmanız sizin için en doğrusu olacaktır. Unutmayın, kendi alanınızda gösterdiğiniz performans, diğer alanlardaki performansınıza göre çok daha iyi olacaktır :)
Adım 3: Yönünü Belirleyin
Kendinizi hangi endüstri ve rollerde görebildiğinizi düşünmelisiniz. Bu kısımda internette biraz araştırma yapmak, İK bloglarını okumak size yardımcı olacaktır.
· Size gerçekten hitap eden geniş endüstriler nelerdir?
İlgi alanlarınız, beklentileriniz, uzmanlık alanlarınız, becerileriniz ve deneyimleriniz doğrultusunda size en çok hitap eden endüstride çalışmanız hem siz hem de işvereniniz için en doğrusu olacaktır. Geleceği olan ve size ihtiyaç olduğuna inandığınız sektörleri ön planda tutmalısınız. Yaşamak istediğiniz ülke ve şehri de göz önünde bulundurarak çalışabileceğiniz endüstrileri listeleyebilir daha sonra size en çok hitap edeni bu liste içinden seçebilirsiniz.
· Size en uygun roller nelerdir?
Çalışanların iş ortamından kaynaklanan stres faktörlerinden biri de rollerdir. Rol, bir kurumda belirli durumlarda bireyden beklenen davranış biçimidir diyebiliriz. Çalıştığınız ortamda pek çok farklı rolü üstlenmiş olabilirsiniz. Bu durum da belli başlı problemlere sebebiyet vermektedir. İş hayatında stres altında kalmamak, rol çatışması içine girmemek için size en uygun rollerin neler olduğuna karar vermeli ve bu doğrultuda kariyer planınızı oluşturmalısınız :)
· Bu seçenekler kişisel tercihlerinizle uyuşuyor mu?
Çalışmak istediğiniz endüstri, size uygun olduğunu düşündüğünüz roller, işten beklentileriniz düşünüldüğünde kişisel tercihleriniz şekillenmiş oluyor. Peki, seçtiğiniz bu alanlar kişisel tercihleriniz ve amaçlarınızla uyuşuyor mu? Bu konu, doğru bir kariyer planı için oldukça önemlidir. Elinizdeki seçenekler tamamen kişisel tercihlerinizle uyuşmasa bile çoğunlukla bu uyumu sağlamış olmalısınız.
· Geliştirmeniz gereken özelliklerinizi tespit edin.
Daha önce güçlü ve zayıf yönlerinizi listelemiştik. Şimdi sıra zayıf olduğunuz yönlerinizi geliştirmekte. Açık sözlülükle belirlediğiniz; sabırsızlık, ekip çalışmasında bulunamama, hayal gücü eksikliği, kurallara aşırı bağlılık ya da fazla rahatlık gibi zayıf yönleriniz olabilir. Bunları geliştirmek elbette ki mümkün. Gelişime ve değişime her zaman açık olmalısınız. Şimdi geliştirmeniz gereken özelliklerinizi belirleyin ve bunların üzerinde çalışmaya başlayın :)
Adım 4: Zaman Dilimlerini Ayarlayın
Şuan nereye gitmek istediğinizi biliyorsunuz, emin olmak için gerekeni yapmalısınız.
· Gelecek 6,12 ve 18 ay için aşamaları belirleyin.
Kendinize dönemlik hatta aylık bir program hazırlayabilirsiniz. İlk 6 ay şu amaçları gerçekleştirmek üzere çalışacağım ya da ocak ayında şu aşamayı geçmiş olmalıyım gibi bir planlama yapmalısınız. Bu şekilde amaçlarınızı belirlemek ve bu plan doğrultusunda hareket etmek, size başarabileceklerinizi ve daha fazla neler yapabileceğinizi oldukça net bir şekilde gösterecektir. Daha önce de dediğimiz gibi değişim hayatın bir parçasıdır ve yaptığınız bu programı, istekleriniz ve beklentileriniz doğrultusunda yeniden oluşturmanız mümkün. Böylece her zaman istekleriniz ve beklentileriniz doğrultusunda kendinize en uygun amaçları gerçekleştirmek üzere çalışıyor olacaksınız :)
· Eğitim ve öğrenim amaçlarınızı nasıl başaracaksınız?
Hepimizin, aldığımız veya alacağımız eğitim doğrultusunda edindiği bazı amaçlar vardır. Bunları gerçekleştirmek üzere bazı planlamalar yapmalısınız. Hatta kariyer planınıza ek yeni eğitim amaçları da edinebilirsiniz :) Yeni eğitim fırsatlarına her zaman açık olmak sizin için bir avantaj olacaktır.
· İhtiyacınız olan ek beceri ve deneyimleri nasıl elde edebilirsiniz?
Seçtiğiniz endüstri ve roller doğrultusunda sizden beklenen niteliklerin neler olduğunu öğrenmelisiniz. Bu niteliklerin hepsine sahip olmak zorunda değilsiniz ama en azından eksiklerinizi tamamlamak için çalışabilirsiniz :) İhtiyacınız olan ek beceri ve deneyimleri belirledikten sonra, bunları nasıl elde edebilirim diye düşünmeye başlamalısınız. Çeşitli sertifika programlarına katılabilir, online kurslar alabilir, iş tecrübesi edinmeye çalışabilir, kendi kendinize bir araştırma içine girebilirsiniz. Gelişime ve değişime her zaman açık olmalıyız :)
· Ağınızı nasıl ve ne zaman genişleteceksiniz?
Network oluşturmak, günümüzün en popüler konularından biridir :) Popüler olduğu kadar önemli bir konu olduğunu da unutmamak gerek. Küçük amaçlar doğrultusunda organik yollarla zaten ağımızı sürekli genişletiriz. Çeşitli ortamlara girdiğimizde, programlara katıldığımızda, iş arkadaşlarımızla veya kendi arkadaş ortamımızla sosyal aktivitelere katıldığımızda ister istemez pek çok insanla tanışırız. Bu durum oldukça faydalıdır. Bunun dışında sosyal medya da günümüzde inkar edilemez bir öneme sahiptir. Örneğin Linkedin, dünyanın en büyük profesyonel sosyal ağıdır. Bu tür sitelerde de ağınızı genişletmez sizin için oldukça büyük bir öneme sahiptir.
Adım 5: Kariyer Planınızı Gözden Geçirin
Amaçlarınızı ve onları nasıl başaracağınızı biliyorsunuz; her şeyin yolunda gitmesi için en azından her altı ayda bir ilerlemeyi kontrol etmelisiniz. Kariyer planınızı ve koşulları ne kadar sıklıkla kontrol edersiniz, size o kadar yararı olacaktır. Kendi isteğiniz doğrultusunda haftada bir ayda bir ya da 6 ayda bir gibi belli periyotlarla kariyer planınızı gözden geçirebilirsiniz. Önemli olan belli bir aralıkla bunu yapıyor olmanız. Bu şekilde daha sistemli ve planlı bir şekilde ilerleyebilirsiniz :)
Kevser Ayvaz
Proje Yönetimi Okulu Blog Yazarı
