2000’li yılların en önemli araştırma sonuçlarından biri; hareketsiz yaşamın sağlık üzerinde bilinenden daha fazla etkisi olması! Evde, işte veya okulda sürekli oturarak çalışmak, dinlenme zamanlarını aktif bir şekilde değerlendirmemek bir süre sonra kronik bir hareketsiz yaşam oluşturuyor. Hareketsiz yaşam; vücuda olduğu kadar beyne de olumsuz etkide bulunuyor ve verimliliğinizi düşürüyor. Hareketsiz yaşam ile nasıl başa çıkılır ve düzenli bir şekilde hareket etmenin yollarını yazımızda paylaşacağız!
Elbette, çoğumuz zaman zaman telefonla oynuyoruz, işte tüm gün zaman geçiriyoruz ve geceleri birkaç saat televizyon izliyoruz ya da kitap okuyoruz, ama bu bizi hareketsiz yapmaz, değil mi? Ne yazık ki, cevap aktif spor yapıyor olsanız bile HAREKETSİZSİNİZ!
Araştırmalara göre hareketsiz bir yaşam tarzının resmi tanımı, günde en az 6 saat boyunca düşük düzeyde enerji harcaması gerektiren oturma veya uzanma duruşundaki aktiviteleri sedanter (hareketsiz) olarak sınıflandırır. Diğer bir deyişle, bilgisayar başında, telefonda, televizyon izleyerek, kitap okuyarak ve burada geçirdiğiniz tüm saatler toplam 6 saat veya daha fazlaysa, gerçekten hareketsiz bir yaşam tarzı yaşıyorsunuz demektir.
Peki evrim süreci incelendiğinde harekete meyilli olan insanoğlu nasıl oldu da hareketsiz bir canlı haline geldi? Cevap basit teknolojinin gelişimi ve kapitalizm! Çalıştığımız işlerin çoğu uzun saatler hareketsiz ve yanlış oturma düzeninde gerçekleşiyor. Yanlış besleme düzeni, stres ve diğer dış etkenler de bu hareketsiz yaşam tarzınızı daha kötü hale getirebiliyor. Sistemi şu an değiştiremeyeceğimize göre hayatımızda küçük değişiklikler ile daha aktif bir yaşama kavuşabiliriz.
Hareketsizlik Gerçekten O Kadar Kötü mü?
Kısa cevap: Kesinlikle evet. Zamanla ne kadar hareketsiz olursanız, kendinizi kötü hissetme, hastalık gelişimi, depresif (veya endişeli) hissetme ve ani erken ölme olasılığınız o kadar artacaktır.
İlk olarak, hareketsizliğin ciddi bir sorun olduğunu gösterecek ufak detaylar :)
- Fiziksel hareketsizlik, küresel ölüm oranları içinde 4. sırada gelen risk faktörüdür.
- Hareketsiz olmak her yıl HIV’den daha fazla insanı öldürür ve ani ölüm riskinizi %71 artırır.
- Oturmak; kanser, kardiyovasküler hastalık, diyabet, yüksek tansiyon, eklem ağrısı, osteoporoz, depresyon ve bilişsel bozukluk riskinizi iki katından fazla artırır.
- Yaşlı yetişkinler için, aktivite eksikliği, demans geliştirme riskini, hastalığa genetik olarak yatkın yetişkinlerinkine eşit hale getirebilir.
- Hareketsiz bir yaşam tarzı, hafızanızı zayıflatır ve depresyonla ilişkili beyninizin yapısını değiştirir.
Kelimenin tam anlamıyla daha aktif olmanın milyonlarca yolu var. İşte beyninizin olasılıkları düşünmesini sağlayacak bir liste.
- Fırsat buldukça yürüyün. Bir arkadaşınızla, müzik dinleyerek veya yalnız :)
- Olabildiğince sık ayağa kalkın ve vücudunuzu hareket ettirin.
- Asansör yerine merdivenleri kullanın.
- Rutin olarak bahçe işleri, çim biçme, bulaşık yıkama, süpürme gibi aktiviteler
- Ayağa kalkmak ve hareket etmek için telefonunuza hatırlatıcılar ayarlayın. ( Bunu mutlaka su içmek için de yapın.)
- Suda yüzün/oynayın/egzersiz yapın. Ya da en azından vücudunuz suyla temas etsin.
- Müziğe uyarak dans edin.
- Yoga yapın.
- Masa başı çalışıyorsanız ayağa kalkın ve 3-5 dakika arası küçük egzersiz yapın.
- İşe, alışverişe veya gideceğiniz noktaya mümkünse yürün veya bisiklet kullanın.
- Arabanın hayatınızdaki eylemlerde hangi noktalarda zorunluluk oluşturduğunu belirleyin.
- Doğru oturma tekniklerini öğrenin, yanlış oturma şekilleri sizi otururken daha da yoracaktır.
- Düzenli olarak bir spor salonunda veya profesyonel bir ekiple spor yapmanız harika ancak günün diğer zamanları atalet içindeyseniz bir süre sonra yarar-zarar dengesi kafa kafaya gelebilir. Düzenli spor yapsanız da gün içi hareketinizi aktif ve sürdürülebilir kılın.
Bol hareketli ve sağlıklı günler :)
Gökhan Turgut Ünal
Proje Yönetimi Okulu Koordinatörü
